Właściciel lub zarządca obiektu ma obowiązek zapewnić wszystkim osobom znajdującym się na jego terenie możliwość bezpiecznego i sprawnego opuszczenia budynku w przypadku wystąpienia zagrożenia. Jeśli chodzi o ochronę życia ludzkiego, przepisy prawne są nieubłagane. I choć – na szczęście – obecny poziom stosowanych zabezpieczeń przeciwpożarowych sprawia, że zagrożenie to pojawia się stosunkowo rzadko, to dopełnienie wszelkich formalności, w tym kontrola prawidłowości oznakowania dróg ewakuacyjnych, jest sprawdzane podczas regularnych audytów. Za niedotrzymanie obowiązujących przepisów grozi odpowiedzialność finansowa, a nawet karna. Jak oznaczyć teren zakładu, aby uchronić się przed konsekwencjami i zapewnić bezpieczeństwo osobom przebywającym na jego obszarze?
Oznakowanie dróg ewakuacyjnych – rozporządzenie
Oznakowanie dróg ewakuacyjnych jest definiowane przez Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r. Nr 109, poz. 719). Zgodnie z § 4. ust. 2 pkt 4) właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków są zobowiązani do oznakowania dróg i wyjść ewakuacyjnych w sposób określony przez normy prawne wymienione w tymże rozporządzeniu.
Oznakowanie ewakuacyjne – znaki bezpieczeństwa
Wygląd oznakowania ewakuacyjnego określa norma PN-92/N-01256-02. Znaki bezpieczeństwa podają komunikat poprzez odpowiednie połączenie koloru i kształtu geometrycznego oraz dodanie symbolu graficznego. Znaki ewakuacyjne cechuje zielone tło oraz jasny, fotoluminescencyjny symbol.
Rekomenduje się stosowanie znaków ewakuacyjnych stworzonych według międzynarodowej normy PN-EN ISO 7010. Stosując określony tam wygląd oznakowania można mieć pewność, że przekaz będzie zrozumiały dla wszystkich użytkowników drogi ewakuacyjnej, również tych, którzy porozumiewają się w obcym języku.
Przepisy nie określają odległości, w jakiej należy umieszczać od siebie kolejne znaki ewakuacyjne. Mają natomiast zostać umieszczone w taki sposób, aby na każdym etapie drogi ewakuacyjnej osoby przemieszczające się miały pewność, że poruszają się w dobrym kierunku.
Norma PN-92/N-01256/02
Znaki ewakuacyjne wg PN-92/N-01256/02 służą do przekazywania komunikatu o wyznaczonym kierunku przemieszczania się po drodze ewakuacyjnej oraz informowania o miejscu, w którym znajduje się wyjście ewakuacyjne.
Norma PN-EN ISO 7010:2012
Znaki ewakuacyjne wg PN-EN ISO 7010:2012 służą do przekazywania komunikatu o konieczności podjęcia określonych czynności w danym miejscu drogi ewakuacyjnej, na przykład kierunku i sposobie otwierania konkretnych drzwi, kierunku do wyjścia ewakuacyjnego czy też dostępnych dodatkowych środkach bezpieczeństwa takich jak defibrylator albo punkt pomocy medycznej.
Znaki uzupełniające
Znaki ewakuacyjne uzupełniające służą do przekazywania dodatkowych istotnych komunikatów takich jak oznaczenie wejść, wyjść, wyjść awaryjnych, okien ewakuacyjnych, kierunku do wyjścia ewakuacyjnego, ostrzeżenia przed progiem czy stopniem, a także możliwym przejściu dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Zasady rozmieszczenia znaków na drogach ewakuacyjnych
Zgodnie z obowiązującymi normami oznakowanie drogi ewakuacyjnej powinno być widoczne z każdego miejsca, co do którego mogłyby się pojawić wątpliwości, w którym kierunku należy się dalej poruszać.
Wielkość znaków oraz wysokość, na jakiej zostaną umieszczone, powinny zostać dobrane w taki sposób, aby były one dobrze widoczne dla osób, które aktualnie ewakuują się z danego odcinka drogi ewakuacyjnej. Ich położenie musi być w miarę możliwości prostopadłe do kierunku poruszania się. Należy w tym miejscu wziąć również pod uwagę ewentualne przesunięcie znaku w stosunku do normalnej linii środkowej widzenia.
Zakłada się, że wysokość, na której powinien zostać umieszczony znak, wynosi około 150-200 cm od podłogi. Aby lepiej oszacować prawidłowe odległości, warto skorzystać z obowiązującej normy PN-92/N-01256-02. Oznakowanie powinno również zostać dobrane tak, aby nie wprowadzać przemieszczających się osób w błąd oraz nie powodować chaosu informacyjnego – przekaz musi być jasny i klarowny. W przypadku, gdy znak może nie być dostatecznie widoczny, należy stosować specjalne wysięgniki.
Należy również zwrócić uwagę na sposoby oznakowania i oświetlenia dróg ewakuacyjnych. Znaki fotoluminescencyjne muszą zostać umieszczone blisko źródła światła, aby przez cały czas zapewniać dostateczny efekt luminancji. Znaki podświetlane natomiast powinny zostać umieszczone tam, gdzie nie dociera światło, a co za tym idzie, nie istnieje możliwość naładowania materiałów fotoluminescencyjnych.
Oznakowanie dróg ewakuacyjnych – elementy uzupełniające
Oznakowanie dróg i wyjść ewakuacyjnych może zostać uzupełnione o dodatkowe elementy takie jak taśmy oznaczeniowe w różnych kolorach. Każdy zakład może samodzielnie zdefiniować barwę wyznaczającą drogę przemieszczania się po obiekcie. Takie uzupełniające wyznaczenie drogi ewakuacyjnej pozwala na szybkie i sprawne opuszczenie aktualnego stanowiska i bezpieczne udanie się do wyjścia. W takim przypadku warto jednak pamiętać, aby regularnie kontrolować stan oznaczeń oraz dostępność wyznaczonych dróg ewakuacyjnych. Poruszanie się po nich nie powinno być zakłócane przez ustawienie tam przedmiotów, maszyn czy pojazdów, które spowolnią tempo ucieczki z zagrożonego miejsca.
